Koncepcja polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej (zatwierdzona przez Prezydenta Federacji Rosyjskiej Władimira Putina 31 marca 2023 r.)

I. Postanowienia ogólne

1. Niniejsza Koncepcja jest dokumentem planowania strategicznego i stanowi system poglądów na narodowe interesy Federacji Rosyjskiej w sferze polityki zagranicznej, podstawowe zasady, cele strategiczne, główne zadania i priorytetowe obszary polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej.

2. Podstawę prawną niniejszej Koncepcji stanowią Konstytucja Federacji Rosyjskiej, ogólnie uznane zasady i normy prawa międzynarodowego, traktaty międzynarodowe Federacji Rosyjskiej, ustawy federalne i inne akty prawne Federacji Rosyjskiej regulujące działalność federalnych organów władzy państwowej w dziedzinie polityki zagranicznej.

3. Niniejsza Koncepcja precyzuje niektóre postanowienia Strategii Bezpieczeństwa Narodowego Federacji Rosyjskiej i uwzględnia główne postanowienia innych dokumentów planowania strategicznego, dotyczących sfery stosunków międzynarodowych.

4. Ponad tysiącletnie doświadczenie niepodległego bytu państwowego, dziedzictwo kulturowe poprzedniej epoki, głębokie związki historyczne z tradycyjną kulturą europejską i innymi kulturami Eurazji oraz wypracowana przez wiele stuleci zdolność do zapewnienia harmonijnego współżycia na wspólnym terytorium różnych narodów, grup etnicznych, religijnych i językowych określają szczególną sytuację Rosji jako unikalnego państwa-cywilizacji, obszernego mocarstwa euroazjatyckiego i europacyficznego, które zjednoczyło naród rosyjski i inne narody tworzące  kulturowo-cywilizacyjną wspólnotę Rosyjskiego świata.

5. Miejsce Rosji w świecie kształtują jej znaczące zasoby we wszystkich sferach życia, status stałego członka Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ), uczestnika wiodących organizacji i stowarzyszeń międzypaństwowych, jednego z dwóch największych mocarstw nuklearnych oraz następcy (prawnego sukcesora) ZSRR. Ze względu na swój decydujący wkład w zwycięstwo w II wojnie światowej, a także aktywną rolę w tworzeniu nowoczesnego systemu stosunków międzynarodowych i eliminacji światowego kolonializmu, Rosja występuje jako jeden z suwerennych ośrodków rozwoju świata, realizując swoją historycznie wyjątkową misję utrzymania globalnej równowagi sił i budowy wielobiegunowego systemu międzynarodowego, zapewnienia warunków dla pokojowego, postępowego rozwoju ludzkości na podstawie jednoczącej i konstruktywnej agendy.

6. Rosja prowadzi niezależną i wielowektorową politykę zagraniczną, podyktowaną jej interesami narodowymi i świadomością swojej szczególnej odpowiedzialności za utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa na poziomie globalnym i regionalnym. Polityka zagraniczna Rosji jest pokojowa, otwarta, przewidywalna, konsekwentna, o charakterze pragmatycznym, oparta na poszanowaniu ogólnie uznanych zasad i norm prawa międzynarodowego oraz dążeniu do równoprawnej współpracy międzynarodowej w celu rozwiązywania wspólnych zadań i wspierania wspólnych interesów. Stosunek Rosji do innych państw i związków międzypaństwowych jest uwarunkowany przez konstruktywny, neutralny lub nieprzyjazny charakter ich polityki wobec Federacji Rosyjskiej.

II. Współczesny świat: główne tendencje i perspektywy rozwoju

7. Ludzkość przeżywa erę rewolucyjnych zmian. Kształtuje się sprawiedliwszy, wielobiegunowy świat. Niestabilny model rozwoju świata, który przez stulecia umożliwiał mocarstwom kolonialnym szybszy wzrost gospodarczy poprzez zawłaszczanie zasobów terytoriów i państw zależnych w Azji, Afryce i na półkuli zachodniej, odchodzi nieodwracalnie w przeszłość. Wzmacnia się suwerenność i powiększa się możliwości konkurencyjne niezachodnich mocarstw światowych i liderów regionalnych. Strukturalna przebudowa gospodarki światowej, jej przeniesienie na nową bazę technologiczną (w tym wprowadzenie sztucznej inteligencji, najnowszych technologii informacyjno-komunikacyjnych, energetycznych, biologicznych i nanotechnologii), wzrost tożsamości narodowej, różnorodności kulturowej i cywilizacyjnej oraz inne obiektywne czynniki przyspieszają proces redystrybucji potencjału rozwojowego na korzyść nowych ośrodków wzrostu gospodarczego i wpływów geopolitycznych oraz sprzyjają demokratyzacji stosunków międzynarodowych.

8. Odbywające się zmiany, które są generalnie sprzyjające, nie są jednak akceptowane przez szereg państw przyzwyczajonych do myślenia w kategoriach globalnej dominacji i neokolonializmu. Nie chcą one zaakceptować realiów świata wielobiegunowego i uzgodnić na tej podstawie parametrów i zasad porządku światowego. Próbuje się powstrzymać naturalny bieg historii, wyeliminować konkurentów w sferze polityczno-wojskowej i gospodarczej oraz stłumić inny sposób myślenia. Stosowany jest szeroki wachlarz nielegalnych narzędzi i metod, w tym  środków przymusu (sankcji) z obejściem Rady Bezpieczeństwa ONZ, prowokowanie zamachów stanu, konfliktów zbrojnych, groźby, szantaż, manipulowanie świadomością poszczególnych grup społecznych i całych narodów, ofensywne i wywrotowe operacje w przestrzeni informacyjnej. Powszechną formą ingerencji w wewnętrzne sprawy suwerennych państw stało się narzucanie im destrukcyjnych neoliberalnych postaw ideologicznych, sprzecznych z tradycyjnymi wartościami duchowymi i moralnymi. W konsekwencji destrukcyjny wpływ rozciąga się na wszystkie sfery stosunków międzynarodowych.

9. Poważna presja wywierana jest na ONZ i inne instytucje wielostronne, których cel jako platformy uzgadniania interesów wiodących mocarstw jest sztucznie dewaluowany. Międzynarodowy system prawny jest poddawany próbie: wąska grupa państw próbuje zastąpić go koncepcją porządku światowego opartego na zasadach (narzucanie zasad, standardów i norm, przy opracowaniu których nie zostały zagwarantowany równy udział wszystkich zainteresowanych państw). Coraz trudniejsze staje się opracowanie wspólnych odpowiedzi na ponadnarodowe wyzwania i zagrożenia, takie jak: nielegalny handel bronią, rozprzestrzenianie broni masowego rażenia i środków jej dostarczania, niebezpiecznych patogenów i chorób zakaźnych, wykorzystywanie technologii informacyjnych i komunikacyjnych do nielegalnych celów, międzynarodowy terroryzm, nielegalny handel środkami narkotycznymi, substancjami psychotropowymi i ich prekursorami, ponadnarodowa przestępczość zorganizowana i korupcja, klęski żywiołowe i katastrofy spowodowane przez człowieka, nielegalna migracja, pogorszenie stanu środowiska. Pogarsza się kultura dialogu w sferze międzynarodowej, spada skuteczność dyplomacji jako środka pokojowego rozwiązywania sporów. Występuje dotkliwy brak zaufania i przewidywalności w sprawach międzynarodowych.

10. Nasila się kryzys globalizacji gospodarczej. Istniejące problemy, w tym na rynku energetycznym i w sektorze finansowym, wynikają z degradacji wielu dotychczasowych modeli i instrumentów rozwoju, nieodpowiedzialnych decyzji makroekonomicznych (w tym niekontrolowanej emisji i akumulacji niezabezpieczonych długów), bezprawnych jednostronnych środków ograniczających i nieuczciwej konkurencji. Nadużywanie przez poszczególne państwa ich dominującej pozycji w niektórych dziedzinach zwiększa fragmentację gospodarki światowej i nierówności w rozwoju poszczególnych krajów. Rozpowszechniają się nowe krajowe i transgraniczne systemy płatnicze, wzrasta zainteresowanie nowymi międzynarodowymi walutami rezerwowymi, powstają warunki wstępne dla zróżnicowania mechanizmów międzynarodowej współpracy gospodarczej.

11. Wzrasta rola czynnika siły w stosunkach międzynarodowych, a przestrzeń konfliktów rozszerza się w wielu strategicznie ważnych regionach. Destabilizujące zwiększenie i modernizacja ofensywnych zdolności wojskowych oraz załamanie systemu traktatów o kontroli zbrojeń podważają stabilność strategiczną. Użycie siły militarnej z naruszeniem prawa międzynarodowego, wykorzystanie przestrzeni kosmicznej i informacyjnej jako nowych sfer działań militarnych, zacieranie się różnic między militarnymi i niemilitarnymi środkami konfrontacji międzypaństwowej, zaostrzenie długotrwałych konfliktów zbrojnych w szeregu regionów zwiększają zagrożenie dla bezpieczeństwa światowego, wzmacniają ryzyko starć między dużymi państwami, w tym z udziałem mocarstw jądrowych, oraz zwiększają możliwość eskalacji takich konfliktów i ich przekształcenia się w wojnę lokalną, regionalną lub globalną.

12. Uzasadnioną reakcją na kryzys w porządku światowym jest zacieśnianie współpracy między państwami, które podlegają presji zewnętrznej. Intensyfikuje się tworzenie regionalnych i ponadregionalnych mechanizmów integracji gospodarczej i współdziałania w różnych sferach oraz tworzenie wieloformatowych partnerstw w celu rozwiązywania wspólnych problemów. Podejmowane są również inne (w tym jednostronne) kroki w celu ochrony żywotnych interesów narodowych. Wysoki poziom współzależności, globalny zasięg i ponadnarodowy charakter wyzwań i zagrożeń ograniczają możliwości zapewnienia bezpieczeństwa, stabilności i dobrobytu przez pojedyncze państwa, sojusze polityczno-wojskowe i handlowo-gospodarcze. Tylko poprzez połączenie potencjału i szczerych wysiłków całej społeczności międzynarodowej można w oparciu o równowagę sił i interesów zagwarantować skuteczne stawienie czoła licznym współczesnym wyzwaniom i zapewnić postępujący, pokojowy rozwój dużych i małych państw oraz całej ludzkości.

13. Uznając umocnienie się Rosji jako jednego z wiodących ośrodków rozwoju współczesnego świata, uznając jej niezależną politykę zagraniczną za zagrożenie dla zachodniej hegemonii, Stany Zjednoczone Ameryki (USA) i ich satelity wykorzystały środki podjęte przez Federację Rosyjską w celu ochrony swoich żywotnych interesów na kierunku ukraińskim jako pretekst do zaostrzenia długoletniej polityki antyrosyjskiej i rozpętały wojnę hybrydową nowego typu. Jej celem jest osłabienie Rosji na wszelkie możliwe sposoby, w tym podważenie jej twórczej roli cywilizacyjnej, jej potencjału siłowego, gospodarczego i technologicznego, ograniczenie jej suwerenności w polityce zagranicznej i wewnętrznej oraz zniszczenie jej integralności terytorialnej. Ten zachodni kurs stał się wszechogarniający i jest zapisany na poziomie doktryny. To nie był wybór Federacji Rosyjskiej. Rosja nie uważa się za wroga Zachodu, nie izoluje się od niego, nie ma wobec niego wrogich zamiarów i oczekuje, że w przyszłości państwa należące do wspólnoty zachodniej zdadzą sobie sprawę z daremności ich konfrontacyjnej polityki i hegemonistycznych ambicji, wezmą pod uwagę złożone realia wielobiegunowego świata i powrócą do pragmatycznego współdziałania z Rosją, kierując się zasadami suwerennej równości i poszanowania wzajemnych interesów. Na tej podstawie Federacja Rosyjska jest gotowa do dialogu i współpracy.

14. W odpowiedzi na nieprzyjazne działania Zachodu Rosja zamierza bronić swojego prawa do istnienia i swobodnego rozwoju za pomocą wszelkich dostępnych środków. Federacja Rosyjska będzie koncentrować swoją twórczą energię na geograficznych wektorach swojej polityki zagranicznej, które mają oczywiste perspektywy z punktu widzenia rozszerzenia wzajemnie korzystnej współpracy międzynarodowej. Większa część ludzkości jest zainteresowana konstruktywnymi stosunkami z Rosją i wzmocnieniem jej pozycji na arenie międzynarodowej jako wpływowego mocarstwa światowego, wnoszącego decydujący wkład w globalne bezpieczeństwo i pokojowy rozwój państw. Otwiera to przed Federacją Rosyjską szerokie możliwości skutecznej działalności na arenie międzynarodowej.

III. Interesy narodowe Federacji Rosyjskiej w sferze polityki zagranicznej, cele strategiczne i główne zadania polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej

15. Biorąc pod uwagę długofalowe tendencje rozwoju sytuacji na świecie, interesy narodowe Federacji Rosyjskiej w sferze polityki zagranicznej to:

1) ochrona systemu konstytucyjnego, suwerenności, niepodległości, integralności państwowej i terytorialnej Federacji Rosyjskiej przed destrukcyjnymi wpływami zagranicznymi;

2) utrzymanie strategicznej stabilności i wzmocnienie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa;

3) wzmocnienie prawnych podstaw stosunków międzynarodowych;

4) ochrona praw, wolności i uzasadnionych interesów obywateli rosyjskich oraz ochrona organizacji rosyjskich przed obcą bezprawną ingerencją;

5) rozwój bezpiecznej przestrzeni informacyjnej i ochrona społeczeństwa rosyjskiego przed destrukcyjnym informacyjno-psychologicznym oddziaływaniem z zagranicy;

6) ochrona narodu rosyjskiego, rozwój potencjału ludzkiego, poprawa jakości życia i dobrobytu obywateli;

7) wspieranie zrównoważonego rozwoju gospodarki rosyjskiej na nowej bazie technologicznej;

8) wzmocnienie tradycyjnych rosyjskich wartości duchowych i moralnych oraz zachowanie dziedzictwa kulturowego i historycznego wielonarodowościowego narodu Federacji Rosyjskiej;

9) ochrona środowiska naturalnego, zachowanie zasobów naturalnych i racjonalne ich wykorzystanie oraz dostosowanie się do zmian klimatycznych.

16. W oparciu o interesy narodowe i strategiczne priorytety narodowe Federacji Rosyjskiej polityka zagraniczna państwa zmierza do osiągnięcia następujących celów strategicznych:

1) zapewnienie bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej, jej suwerenności we wszystkich sferach i integralności terytorialnej;

2) stworzenie korzystnych warunków zewnętrznych dla rozwoju Rosji;

3) wzmocnienie pozycji Federacji Rosyjskiej jako jednego z odpowiedzialnych, wpływowych i niezależnych ośrodków współczesnego świata.

17. Strategiczne cele polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej będą osiągane poprzez realizację następujących głównych zadań:

1) kształtowanie sprawiedliwego i trwałego porządku światowego;

2) utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, strategicznej stabilności, zapewnienie pokojowego współistnienia i postępowego rozwoju państw i narodów;

3) wspieranie rozwoju skutecznych, kompleksowych reakcji społeczności międzynarodowej na wspólne wyzwania i zagrożenia, w tym regionalne konflikty i kryzysy;

4) rozwijanie wzajemnie korzystnej i równoprawnej współpracy z konstruktywnie nastawionymi państwami obcymi i ich związkami, zapewnienie uwzględnienia interesów Rosji poprzez wykorzystanie mechanizmów dyplomacji wielostronnej;

5) przeciwdziałanie antyrosyjskiej działalności obcych państw i ich związków, tworzenie warunków do zaprzestania takiej działalności;

6) kształtowanie dobrosąsiedzkich stosunków z państwami sąsiednimi, pomoc w zapobieganiu i likwidowaniu ognisk napięć i konfliktów na ich terytoriach;

7) wspieranie sojuszników i partnerów Rosji w promowaniu wspólnych interesów, zapewnieniu im bezpieczeństwa i zrównoważonego rozwoju, niezależnie od uzyskania przez sojuszników i partnerów międzynarodowego uznania i ich członkowstwa w organizacjach międzynarodowych;

8) rozwój i wzmocnienie potencjału wielostronnych stowarzyszeń regionalnych i struktur integracyjnych z udziałem Rosji;

9) wzmocnienie pozycji Rosji w gospodarce światowej, realizacja narodowych celów rozwojowych Federacji Rosyjskiej, zapewnienie bezpieczeństwa ekonomicznego i realizacja potencjału gospodarczego państwa;

10) zapewnienie interesów Rosji na światowych oceanach, w przestrzeni kosmicznej i powietrznej;

11) kształtowanie obiektywnego postrzegania Rosji za granicą, wzmocnienie jej pozycji w globalnej przestrzeni informacyjnej;

12) zwiększenie znaczenia Rosji w światowej przestrzeni humanitarnej, wzmocnienie pozycji języka rosyjskiego w świecie, przyczynienie się do zachowania prawdy historycznej i pamięci za granicą o roli Rosji w historii świata;

13) kompleksowa i skuteczna ochrona praw, wolności i uzasadnionych interesów obywateli i organizacji rosyjskich za granicą;

14) rozwijanie stosunków z rodakami mieszkającymi za granicą i udzielanie im wszechstronnej pomocy w korzystaniu z ich praw i ochronie ich interesów oraz zachowaniu ogólnorosyjskiej tożsamości kulturowej.

IV. Priorytetowe obszary polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej

Kształtowanie sprawiedliwego i zrównoważonego porządku światowego

18. Rosja dąży do ukształtowania takiego systemu stosunków międzynarodowych, który zapewniłby niezawodne bezpieczeństwo, ochronę tożsamości kulturowej i cywilizacyjnej, równe szanse rozwoju wszystkim państwom, niezależnie od ich położenia geograficznego, wielkości terytorium, potencjału demograficznego, surowcowego i militarnego oraz ustroju politycznego, gospodarczego i społecznego. Aby spełnić te kryteria, system stosunków międzynarodowych powinien być wielobiegunowy i opierać się na następujących zasadach:

1) suwerenna równość państw, poszanowanie ich prawa do wyboru modeli rozwoju, porządku społecznego, politycznego i gospodarczego;

2) odrzucenie hegemonii w sprawach międzynarodowych;

3) współpraca oparta na równowadze interesów i wzajemnych korzyściach;

4) nieingerencja w sprawy wewnętrzne;

5) nadrzędność prawa międzynarodowego w regulowaniu stosunków międzynarodowych, wyrzeczenie się przez wszystkie państwa polityki podwójnych standardów;

6) niepodzielność bezpieczeństwa w skali globalnej i regionalnej;

7) różnorodność kultur, cywilizacji i modeli organizacji społecznej, rezygnacja  wszystkich państw z narzucania innym krajom swoich modeli rozwoju, wskazówek ideologicznych i systemów wartości oraz oparcie się na jednym wspólnym dla wszystkich światowych tradycyjnych religii i świeckich systemów etycznych duchowym i etycznym punkcie odniesienia;

8) odpowiedzialne przywództwo wiodących państw w celu zapewnienia stabilnych i korzystnych warunków rozwoju zarówno dla nich samych, jak i dla innych krajów i narodów;

9) podstawowa rola suwerennych państw w podejmowaniu decyzji w zakresie utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa.

19. Aby pomóc w dostosowaniu porządku światowego do realiów świata wielobiegunowego, Federacja Rosyjska zamierza nadać priorytetowe znaczenie następującym działaniom:

1) wyeliminowaniu pozostałości dominacji USA i innych nieprzyjaznych państw w sprawach światowych, stworzeniu warunków dla rezygnacji przez każde państwo z neokolonialnych i hegemonicznych ambicji;

2) udoskonaleniu międzynarodowych mechanizmów bezpieczeństwa i rozwoju na poziomie globalnym i regionalnym;

3) przywróceniu roli ONZ jako centralnego mechanizmu koordynującego interesy państw członkowskich ONZ i ich działania na rzecz realizacji celów Karty Narodów Zjednoczonych;

4) wzmocnieniu potencjału i roli międzynarodowej BRICS, Szanghajskiej Organizacji Współpracy (SOW), Wspólnoty Niepodległych Państw (WNP), Euroazjatyckiej Wspólnoty Gospodarczej (EaWG), Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym (OUBZ), RIC (Rosja, Indie, Chiny) oraz innych stowarzyszeń międzypaństwowych i organizacji międzynarodowych, a także mechanizmów ze znaczącym udziałem Rosji;

5) wspieraniu integracji regionalnej i subregionalnej poprzez przyjazne instytucje wielostronne, platformy dialogu i ugrupowania regionalne w regionie Azji i Pacyfiku, Ameryki Łacińskiej, Afryki i Bliskiego Wschodu;

6) zwiększaniu trwałości i stopniowemu rozwojowi międzynarodowego systemu prawnego;

7) zapewnieniu wszystkim państwom sprawiedliwego dostępu do korzyści płynących z gospodarki światowej i międzynarodowego podziału pracy, jak również do nowoczesnych technologii służących sprawiedliwemu i równomiernemu rozwojowi (w tym rozwiązanie kwestii globalnego bezpieczeństwa energetycznego i żywnościowego);

8) intensyfikacji współpracy we wszystkich sferach z sojusznikami i partnerami Rosji oraz odpieraniu prób utrudniania tej współpracy przez państwa nieprzyjazne;

9) konsolidacji międzynarodowych wysiłków mających na celu zapewnienie poszanowania i ochrony uniwersalnych i tradycyjnych wartości duchowych i moralnych (w tym norm etycznych wspólnych dla wszystkich religii świata), neutralizację prób narzucenia pseudohumanistycznych i innych neoliberalnych wskazówek ideologicznych, które prowadzą do utraty przez ludzkość tradycyjnych duchowych drogowskazów i moralnych zasad;

10) konstruktywnemu dialogowi, partnerstwu i wzajemnemu wzbogacaniu się różnych kultur, religii i cywilizacji.

Praworządność w stosunkach międzynarodowych

20. Zapewnienie praworządności w stosunkach międzynarodowych jest jednym z fundamentów sprawiedliwego i trwałego porządku światowego, utrzymania globalnej stabilności oraz pokojowej i owocnej współpracy między państwami i ich związkami, czynnikiem zmniejszającym napięcia międzynarodowe i zwiększającym przewidywalność rozwoju świata.

21. Rosja konsekwentnie opowiada się za wzmocnieniem prawnych podstaw stosunków międzynarodowych i sumiennie wypełnia swoje międzynarodowe zobowiązania prawne. Jednocześnie decyzje organów międzypaństwowych, oparte na postanowieniach traktatów międzynarodowych Federacji Rosyjskiej, interpretowane w sposób sprzeczny z Konstytucją Federacji Rosyjskiej, nie podlegają wykonaniu w Federacji Rosyjskiej.

22. Mechanizm tworzenia uniwersalnych międzynarodowych norm prawnych powienien opierać się na wyrazie woli suwerennych państw, a ONZ powinna pozostać głównym miejscem nowoczesnego rozwoju i kodyfikacji prawa międzynarodowego. Dalsze promowanie koncepcji porządku światowego opartego na zasadach grozi zniszczeniem międzynarodowego systemu prawnego i innymi niebezpiecznymi dla ludzkości konsekwencjami.

23. W celu zwiększenia stabilności międzynarodowego systemu prawnego, zapobieżenia jego fragmentacji i osłabieniu oraz zapobieżenia selektywnemu stosowaniu powszechnie uznanych zasad i norm prawa międzynarodowego, Federacja Rosyjska zamierza poświęcać pryorytetową uwagę:

1) przeciwdziałaniu próbom zastąpienia, rewizji i arbitralnej interpretacji zasad prawa międzynarodowego zawartych w Karcie Narodów Zjednoczonych, Deklaracji  zasad prawa międzynarodowego dotyczących przyjaznych stosunków i współdziałania  państw zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych z 24 października 1970 r.;

2) stopniowemu rozwojowi, w tym z uwzględnieniem realiów świata wielobiegunowego, oraz kodyfikacji prawa międzynarodowego, w szczególności poprzez wysiłki podejmowane pod auspicjami ONZ, jak również poprzez zapewnienie udziału jak największej liczby państw w traktatach ONZ oraz jednolitej interpretacji i stosowaniu tych traktatów;

3) konsolidacji wysiłków państw opowiadających się za przywróceniem powszechnego poszanowania prawa międzynarodowego i wzmocnieniem jego roli jako podstawy stosunków międzynarodowych;

4) wyeliminowaniu ze stosunków międzynarodowych praktyki stosowania bezprawnych, jednostronnych środków przymusu sprzecznych z Kartą Narodów Zjednoczonych;

5) usprawnieniu mechanizmu sankcji międzynarodowych w oparciu o wyłączną kompetencję Rady Bezpieczeństwa ONZ do nakładania takich środków oraz konieczności zapewnienia ich skuteczności w utrzymaniu międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa oraz zapobieganiu pogorszeniu sytuacji humanitarnej;

6) przyspieszeniu procesu międzynarodowej formalizacji prawnej granicy państwowej Federacji Rosyjskiej i granic obszarów morskich, na których Rosja wykonuje suwerenne prawa i jurysdykcję, kierując się potrzebą bezwarunkowego zabezpieczenia swoich interesów narodowych, znaczeniem wzmocnienia dobrosąsiedzkich stosunków, zaufania i współpracy z państwami sąsiednimi.

Wzmocnienie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa

24. Federacja Rosyjska wychodzi z założenia o niepodzielności bezpieczeństwa międzynarodowego (w skali globalnej i regionalnej) i dąży do jej zapewnienia w równym stopniu wszystkim państwom w oparciu o zasadę wzajemności. Na tej podstawie Rosja jest otwarta na wspólne działania w celu stworzenia odnowionej, bardziej stabilnej architektury bezpieczeństwa międzynarodowego ze wszystkimi zainteresowanymi państwami i związkami międzypaństwowymi. W celu utrzymania i wzmocnienia międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa Federacja Rosyjska zamierza poświęcić priorytetową uwagę:

1) wykorzystaniu pokojowych środków, przede wszystkim dyplomacji, negocjacji, konsultacji, mediacji i dobrych usług, do rozwiązywania międzynarodowych sporów i konfliktów, ich uregulowania na podstawie wzajemnego szacunku, kompromisu i równowagi legitymnych interesów;

2) wspieraniu szerokiej współpracy w celu zneutralizowania podejmowanych przez jakiekolwiek państwa i ugrupowania międzypaństwowe prób osiągnięcia globalnej dominacji militarnej, rzutowania swojej potęgi poza obszar swojej strefy odpowiedzialności, przypisania sobie głównej odpowiedzialności za utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, wyznaczenia linii podziału i zapewnienia bezpieczeństwa niektórym państwom kosztem uzasadnionych interesów innych państw. Takie próby są niezgodne z duchem, celami i zasadami Karty Narodów Zjednoczonych i grożą obecnym i przyszłym pokoleniom konfliktami regionalnymi i wojną światową;

3) zintensyfikowaniu wysiłków politycznych i dyplomatycznych w celu zapobieżenia użyciu siły militarnej z naruszeniem Karty Narodów Zjednoczonych, zwłaszcza próbom obejścia prerogatyw Rady Bezpieczeństwa ONZ i naruszenia warunków wykorzystania nieodłącznego prawa do samoobrony, zagwarantowanego w artykule 51 Karty Narodów Zjednoczonych;

4) podejmowaniu politycznych i dyplomatycznych środków przeciwdziałania ingerencji w wewnętrzne sprawy suwerennych państw, mających na celu przede wszystkim zaostrzenie wewnętrznej sytuacji politycznej, niekonstytucyjne zmiany rządów lub naruszenie integralności terytorialnej państw;

5) zapewnieniu stabilności strategicznej, eliminacji przesłanek do rozpętania wojny na skale globalną, ryzyka użycia broni jądrowej i innych broni masowego rażenia, tworzeniu odnowionej międzynarodowej architektury bezpieczeństwa, zapobieganiu i rozwiązywaniu międzynarodowych i wewnętrznych konfliktów zbrojnych, przeciwdziałaniu ponadnarodowym wyzwaniom i zagrożeniom w poszczególnych obszarach bezpieczeństwa międzynarodowego.

25. Federacja Rosyjska wychodzi z założenia, że jej Siły Zbrojne mogą być używane zgodnie z powszechnie uznanymi zasadami i normami prawa międzynarodowego, traktatami międzynarodowymi Federacji Rosyjskiej oraz ustawodawstwem Federacji Rosyjskiej. Rosja uważa artykuł 51 Karty Narodów Zjednoczonych za adekwatną i nie podlegającą rewizji podstawę prawną do użycia siły w akcie samoobrony. Użycie Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej może mieć na celu między innymi rozwiązywanie zadań polegających na odparciu i zapobieżeniu zbrojnej napaści na Rosję i/lub jej sojuszników, rozwiązywanie kryzysów, utrzymanie (przywrócenie) pokoju zgodnie z decyzją Rady Bezpieczeństwa ONZ, innych struktur bezpieczeństwa zbiorowego z udziałem Rosji w ich strefie odpowiedzialności, ochronę swoich obywateli znajdujących się za granicą oraz zwalczanie międzynarodowego terroryzmu i piractwa.

26. Jeżeli obce państwa lub ich związki dopuszczają się nieprzyjaznych aktów zagrażających suwerenności i integralności terytorialnej Federacji Rosyjskiej, w tym takich, które wiążą się z zastosowaniem środków ograniczających (sankcji) o charakterze politycznym lub gospodarczym albo wiążą się z wykorzystaniem nowoczesnych technologii informacyjnych i komunikacyjnych, Federacja Rosyjska uważa za zgodne z prawem podjęcie symetrycznych i asymetrycznych środków niezbędnych do stłumienia takich nieprzyjaznych aktów, a także do zapobieżenia ich ponownemu wystąpieniu.

27. W celu zapewnienia stabilności strategicznej, wyeliminowania przesłanek wstępnych do rozpętania wojny na skalę globalną oraz ryzyka użycia broni jądrowej i innych rodzajów broni masowego rażenia, a także stworzenia unowocześniowej międzynarodowej architektury bezpieczeństwa, Federacja Rosyjska zamierza poświęcić priorytetową uwagę:

1) odstraszaniu strategicznemu, zapobieganiu zaostrzeniu stosunków międzypaństwowych do poziomu umożliwiającego wywołanie konfliktów zbrojnych, w tym z użyciem broni jądrowej i innych rodzajów broni masowego rażenia;

2) wzmocnieniu i rozwojowi traktatów międzynarodowych w dziedzinie stabilności strategicznej, kontroli zbrojeń, zapobiegania rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia, środków jej przenoszenia oraz związanych z nią towarów i technologii (w tym z uwzględnieniem ryzyka rozprzestrzeniania komponentów takiej broni wśród podmiotów niepaństwowych);

3) konsolidacji i rozwojowi międzynarodowych ram politycznych (ustaleń) dla utrzymania stabilności strategicznej, reżimów kontroli broni i nieproliferacji wszystkich rodzajów broni masowego rażenia i środków jej dostarczania, z należytym uwzględnieniem wszystkich rodzajów broni i czynników wpływających na stabilność strategiczną w sposób kompleksowy i w ich wzajemnym powiązaniu;

4) zapobieganiu wyścigowi zbrojeń i wykluczaniu jego przenoszenia na nowe środowiska, tworzeniu warunków do dalszej stopniowej redukcji potencjału jądrowego z uwzględnieniem wszystkich czynników wpływających na stabilność strategiczną;

5) zwiększeniu przewidywalności w stosunkach międzynarodowych, realizacji i w razie potrzeby poprawie środków budowy zaufania w dziedzinie wojskowej i międzynarodowej oraz zapobieganiu niezamierzonym incydentom zbrojnym;

6) realizacji zapewnień bezpieczeństwa w odniesieniu do państw będących stronami regionalnych traktatów o strefach wolnych od broni jądrowej;

7) kontroli broni konwencjonalnej, zwalczaniu nielegalnego handlu bronią strzelecką i lekką;

8) wzmocnieniu technicznego i fizycznego bezpieczeństwa jądrowego w skali globalnej oraz zapobieganiu aktom terroryzmu jądrowego;

9) wspieraniu współpracy w zakresie pokojowego wykorzystania energii jądrowej w celu zaspokojenia potrzeb paliwowych i energetycznych wszystkich zainteresowanych państw z uwzględnieniem prawa każdego państwa do samodzielnego określania własnej polityki krajowej w tej dziedzinie;

10) wzmocnieniu roli wielostronnych mechanizmów kontroli eksportu w dziedzinie bezpieczeństwa międzynarodowego i nierozprzestrzeniania broni masowego rażenia i środków jej przenoszenia oraz zapobieganiu przekształcaniu się tych mechanizmów w instrument jednostronnych ograniczeń, które utrudniają legalną współpracę międzynarodową.

28. W celu wzmocnienia bezpieczeństwa regionalnego, zapobiegania wojnom lokalnym i regionalnym oraz rozwiązywania wewnętrznych konfliktów zbrojnych (przede wszystkim na terytoriach państw sąsiednich) Federacja Rosyjska zamierza poświęcić priorytetową uwagę:

1) podejmowaniu działań politycznych i dyplomatycznych w celu zapobiegania powstawaniu zagrożeń lub zmniejszenia poziomu zagrożeń dla bezpieczeństwa Rosji ze strony sąsiednich terytoriów i państw;

2) wspieraniu sojuszników i partnerów w zapewnieniu obrony i bezpieczeństwa oraz neutralizowaniu prób zewnętrznej ingerencji w ich sprawy wewnętrzne;

3) rozwojowi współpracy wojskowej, polityczno-wojskowej i wojskowo-technicznej z sojusznikami i partnerami;

4) ułatwieniu tworzenia i doskonalenia mechanizmów zapewnienia bezpieczeństwa regionalnego i zarządzania kryzysowego w regionach ważnych dla interesów Rosji;

5) zwiększeniu roli Rosji w działaniach pokojowych (w tym w ramach współpracy z ONZ, regionalnymi organizacjami międzynarodowymi i stronami konfliktów), wzmocnieniu potencjału ONZ i OUBZ w zakresie utrzymania pokoju i zarządzania kryzysowego.

29. W celu zapobiegania powstawaniu zagrożeń biologicznych i zapewnienia bezpieczeństwa biologicznego Federacja Rosyjska zamierza poświęcić priorytetową uwagę:

1) badaniu przypadków rzekomego stworzenia, rozmieszczenia i użycia broni biologicznej i toksycznej, przede wszystkim na terytorium państw sąsiednich;

2) zapobieganiu aktom terrorystycznym i (lub) sabotażowi z wykorzystaniem niebezpiecznych patogenów oraz likwidacji skutków takich aktów i (lub) sabotażu;

3) rozszerzeniu współpracy z sojusznikami i partnerami w dziedzinie bezpieczeństwa biologicznego, przede wszystkim z państwami członkowskimi OUBZ i państwami członkowskimi WNP.

30. W celu zapewnienia międzynarodowego bezpieczeństwa informacyjnego, przeciwdziałania zagrożeniom dla niego oraz wzmocnienia suwerenności Rosji w globalnej przestrzeni informacyjnej, Federacja Rosyjska w pierwszej kolejności zamierza zwracać uwagę na:

1) wzmocnienie i poprawę międzynarodowego reżimu prawnego w zakresie zapobiegania i rozwiązywania konfliktów międzypaństwowych oraz regulacji działalności w globalnej przestrzeni informacyjnej;

2) ustanowienie i poprawę międzynarodowych podstaw prawnych dla przeciwdziałania wykorzystywaniu technologii informacyjnych i komunikacyjnych do celów przestępczych;

3) zapewnienie bezpiecznego i stabilnego funkcjonowania i rozwoju Internetu poprzez sprawiedliwy udział państw w zarządzaniu siecią oraz zapobieganie ustanowieniu obcej kontroli nad krajowymi segmentami sieci;

4) podejmowanie środków politycznych, dyplomatycznych i innych w celu przeciwdziałania polityce państw nieprzyjaznych, zmierzającej do militaryzacji globalnej przestrzeni informacyjnej, wykorzystywania technologii informacyjnych i komunikacyjnych do ingerencji w wewnętrzne sprawy państw i do celów wojennych oraz do ograniczania dostępu innych państw do zaawansowanych technologii informacyjnych i komunikacyjnych i zwiększania ich zależności technologicznej.

31. W celu wyeliminowania międzynarodowego terroryzmu oraz ochrony państwa i obywateli Rosji przed aktami terrorystycznymi Federacja Rosyjska zamierza poświęcić priorytetową uwagę:

1) zwiększeniu skuteczności i koordynacji wielostronnej współpracy w dziedzinie zwalczania terroryzmu, w tym w ramach ONZ;

2) wzmocnieniu decydującej roli państw i ich właściwych organów w przeciwdziałaniu terroryzmowi i ekstremizmowi;

3) podejmowaniu środków politycznych, dyplomatycznych i innych w celu zapobiegania wykorzystywaniu przez państwa organizacji terrorystycznych i ekstremistycznych (w tym neonazistowskich) jako instrumentów polityki zagranicznej i wewnętrznej;

4) zwalczaniu rozpowszechniania, także w Internecie, ideologii terrorystycznych i ekstremistycznych (w tym neonazizmu i radykalnego nacjonalizmu);

5) identyfikacji osób i organizacji zaangażowanych w działalność terrorystyczną oraz blokowaniu kanałów finansowania terroryzmu;

6) identyfikowaniu i wypełnianiu luk w międzynarodowych regulacjach prawnych związanych ze współpracą w zwalczaniu terroryzmu, w tym ze względu na ryzyko aktów terrorystycznych z użyciem środków chemicznych i biologicznych;

7) wzmocnieniu wielopłaszczyznowej współpracy z sojusznikami i partnerami w walce z terroryzmem oraz zapewnieniu im praktycznej pomocy w operacjach antyterrorystycznych, w tym w ochronie chrześcijan na Bliskim Wschodzie.

32. W celu zwalczania nielegalnego handlu i spożycia środków odurzających i substancji psychotropowych, które stanowią poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa międzynarodowego i narodowego, zdrowia obywateli oraz duchowych i moralnych podstaw społeczeństwa rosyjskiego, Federacja Rosyjska zamierza nadać priorytetowe znaczenie:

1) wzmocnieniu współpracy międzynarodowej w interesie zapobiegania osłabieniu lub rewizji istniejącego światowego systemu kontroli narkotyków (w tym niedopuszczalności legalizacji ich stosowania w celach niemedycznych) oraz przeciwdziałania innym inicjatywom, które mogą prowadzić do wzrostu nielegalnego handlu i konsumpcji narkotyków;

2) udzielaniu praktycznej pomocy sojusznikom i partnerom w realizacji działań antynarkotykowych.

33. W celu zwalczania międzynarodowej przestępczości zorganizowanej i korupcji, które stanowią rosnące zagrożenie dla bezpieczeństwa i zrównoważonego rozwoju Rosji oraz jej sojuszników i partnerów, Federacja Rosyjska zamierza poświęcić priorytetową uwagę rozszerzeniu współpracy międzynarodowej w celu wyeliminowania "bezpiecznych przystani" dla przestępców oraz wzmocnieniu odpowiednich mechanizmów wielostronnych, które służą narodowym interesom Rosji.

34. W celu zmniejszenia na terenie Rosji ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi i katastrofami spowodowanymi przez człowieka poza granicami Federacji Rosyjskiej oraz zwiększenia odporności obcych państw na te zjawiska, Federacja Rosyjska zamierza w pierwszej kolejności zwracać uwagę na:

1) wzmocnienie podstaw organizacyjno-prawnych i usprawnienie mechanizmów dwustronnej i wielostronnej współpracy w sferze ochrony ludności przed klęskami żywiołowymi i katastrofami spowodowanymi przez człowieka, budowanie zdolności do wczesnego ostrzegania i prognozowania takich klęsk oraz likwidacji ich skutków;

2) udzielanie praktycznej pomocy państwom obcym w zakresie ochrony przed klęskami żywiołowymi i katastrofami spowodowanymi przez człowieka, w tym wykorzystanie unikalnych rosyjskich technologii i doświadczeń w zakresie reagowania kryzysowego.

35. W celu przeciwdziałania nielegalnej migracji i poprawy regulacji procesów migracji międzynarodowej Federacja Rosyjska zamierza nadać priorytet wzmocnieniu współpracy w tej dziedzinie z państwami członkowskimi WNP prowadzącymi konstruktywną politykę wobec Federacji Rosyjskiej.

Zapewnienie interesów Federacji Rosyjskiej na światowych oceanach, w przestrzeni kosmicznej i powietrznej

36. W celu badania, rozwoju i wykorzystania światowych oceanów i mórz w interesie bezpieczeństwa i rozwoju Rosji, a także w celu przeciwdziałania jednostronnym środkom restrykcyjnym podjętym przez nieprzyjazne państwa i ich sojuszy przeciwko rosyjskiej działalności morskiej, Federacja Rosyjska w pierwszej kolejności zwróci uwagę na:

1) zapewnienie gwarantowanego wolnego, bezpiecznego i pełnego dostępu Rosji do niezbędnych, ważnych i innych przestrzeni, komunikacji transportowej i zasobów Oceanu Światowego;

2) odpowiedzialny i racjonalny rozwój biologicznych, mineralnych, energetycznych i innych zasobów Oceanu Światowego, rozwój systemów rurociągów morskich, badania naukowe, ochronę i zachowanie środowiska morskiego;

3) zabezpieczenie zewnętrznych granic szelfu kontynentalnego Federacji Rosyjskiej zgodnie z prawem międzynarodowym i ochronę jej suwerennych praw na szelfie kontynentalnym.

37. Mając na względzie pokojowe badanie i wykorzystanie przestrzeni kosmicznej, wzmocnienie swojej wiodącej pozycji na rynku towarów, prac i usług związanych z przestrzenią kosmiczną oraz utrwalenie swojego statusu jako wiodącej potęgi kosmicznej, Federacja Rosyjska zamierza poświęcać priorytetową uwagę:

1) wspieraniu współpracy międzynarodowej w celu zapobiegania wyścigowi zbrojeń w przestrzeni kosmicznej, przede wszystkim poprzez opracowanie i zawarcie odpowiedniego traktatu międzynarodowego oraz, jako środek pośredni, poprzez przyjęcie przez wszystkie państwa zobowiązania do nierozmieszczania jako pierwsze broni w przestrzeni kosmicznej;

2) geograficznej dywersyfikacji współpracy międzynarodowej w dziedzinie działalności kosmicznej.

38. W celu wykorzystania międzynarodowej przestrzeni powietrznej w interesie bezpieczeństwa i rozwoju Rosji oraz przeciwdziałania jednostronnym środkom ograniczającym stosowanym przez nieprzyjazne państwa i ich sojusze wobec rosyjskich samolotów, Federacja Rosyjska zamierza w pierwszej kolejności zwracać uwagę na:

1) zapewnienie Rosji gwarantowanego dostępu do międzynarodowej (otwartej) przestrzeni powietrznej, z uwzględnieniem zasady wolności lotów;

2) geograficzną dywersyfikację międzynarodowych tras lotniczych dla rosyjskich samolotów i rozwój współpracy w dziedzinie transportu lotniczego, a także ochrony i wykorzystywania przestrzeni powietrznej z państwami, które prowadzą konstruktywną politykę wobec Rosji.

Międzynarodowa współpraca gospodarcza i wspieranie rozwoju międzynarodowego

39. W celu zapewnienia bezpieczeństwa ekonomicznego, suwerenności ekonomicznej, trwałego wzrostu gospodarczego, odnowy strukturalnej i technologicznej, poprawy międzynarodowej konkurencyjności gospodarki narodowej, utrzymania wiodącej pozycji Rosji w gospodarce światowej, łagodzenia zagrożeń i wykorzystywania szans wynikających z głębokich zmian w gospodarce światowej i stosunkach międzynarodowych, a także w związku z nieprzyjaznymi działaniami obcych państw i ich sojuszy, Federacja Rosyjska zamierza zwracać priorytetową uwagę na:

1) adaptację światowych systemów handlowych, monetarnych i finansowych do realiów wielobiegunowego świata i konsekwencji kryzysu globalizacji gospodarczej, przede wszystkim w celu zmniejszenia możliwości nadużywania przez nieprzyjazne państwa ich monopolu lub dominującej pozycji w niektórych sektorach gospodarki światowej i zwiększenia udziału krajów rozwijających się w globalnym zarządzaniu gospodarczym;

2) zmniejszenie zależności gospodarki rosyjskiej od nieprzyjaznych działań obcych państw, przede wszystkim poprzez rozwój odpolitycznionej, bezpiecznej międzynarodowej infrastruktury płatniczej, niezależnej od nieprzyjaznych państw, oraz rozszerzenie praktyki użycia walut narodowych w rozliczeniach z sojusznikami i partnerami;

3) wzmocnienie obecności Rosji na rynkach światowych, zwiększenie eksportu towarów innych niż surowce i nośniki energii, geograficznej dywersyfikacji powiązań gospodarczych i ich reorientacja na kraje prowadzące konstruktywną i neutralną politykę wobec Federacji Rosyjskiej, przy jednoczesnej otwartości na pragmatyczną współpracę z kręgami biznesowymi krajów nieprzyjaznych;

4) poprawę warunków dostępu Rosji do rynków światowych, ochronę rosyjskich organizacji, inwestycji, towarów i usług poza granicami Rosji przed dyskryminacją, nieuczciwą konkurencją, próbami jednostronnego regulowania przez obce państwa kluczowych dla rosyjskiego eksportu rynków światowych;

5) ochronę gospodarki rosyjskiej oraz międzynarodowych stosunków handlowych i gospodarczych przed nieprzyjaznymi działaniami państw obcych poprzez stosowanie specjalnych środków ekonomicznych w odpowiedzi na takie działania;

6) ułatwienie przyciągania do Rosji inwestycji zagranicznych, zaawansowanej wiedzy i technologii oraz wysoko wykwalifikowanych specjalistów;

7) wspieranie procesów regionalnej i międzyregionalnej integracji gospodarczej, które służą interesom Rosji, przede wszystkim w ramach Państwa Związkowego, EaWG, WNP, SOW, BRICS, a także w celu utworzenia Wielkiego Partnerstwa Euroazjatyckiego;

8) wykorzystanie unikalnego położenia geograficznego i potencjału tranzytowego Rosji dla rozwoju gospodarki narodowej, wzmocnienia wzajemnych połączeń transportowych i infrastrukturalnych w Eurazji.

40. W celu zwiększenia odporności systemu stosunków międzynarodowych na kryzysy, poprawy sytuacji społeczno-gospodarczej i humanitarnej na świecie, likwidacji skutków konfliktów zbrojnych, realizacji Agendy 2030 na rzecz zrównoważonego rozwoju, wzmocnienia pozytywnego postrzegania Rosji w świecie, Federacja Rosyjska zamierza promować rozwój międzynarodowy, zwracając pryorytetową uwagę na rozwój społeczno-gospodarczy Republiki Abchazji, Republiki Osetii Południowej, państw członkowskich EaWG, państw członkowskich WNP, utrzymujących z Rosją stosunki dobrosąsiedzkie oraz państw rozwijających, prowadzących konstruktywną politykę wobec Federacji Rosyjskiej.

Ochrona środowiska i zdrowia na świecie

41. W celu zachowania sprzyjającego środowiska naturalnego, poprawy jego jakości i racjonalnego dostosowania się do zmian klimatycznych w interesie obecnych i przyszłych pokoleń, Federacja Rosyjska zamierza zwracać priorytetową uwagę na:

1) wspieranie opartych na nauce, odpolitycznionych międzynarodowych wysiłków na rzecz ograniczenia negatywnego wpływu na środowisko (w tym redukcji emisji gazów cieplarnianych) oraz zachowanie i zwiększenie zdolności absorpcyjnej ekosystemów;

2) zwiększenie współpracy z sojusznikami i partnerami w celu przeciwdziałania upolitycznieniu międzynarodowych działań na rzecz środowiska i klimatu, skierowanych przede wszystkim na nieuczciwą konkurencję, ingerencję w wewnętrzne sprawy państw i ograniczanie suwerenności państw w zakresie ich zasobów naturalnych;

3) wspieranie prawa każdego państwa do samodzielnego wyboru najlepszych mechanizmów i metod ochrony środowiska i adaptacji do zmian klimatu;

4) promowanie wspólnych, zrozumiałych i sprawiedliwych globalnych regulacji dotyczących środowiska i klimatu, z uwzględnieniem Porozumienia paryskiego z dnia 12 grudnia 2015 r., przyjętego na podstawie Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z dnia 9 maja 1992 r.;

5) zwiększenie efektywności współpracy międzynarodowej w zakresie rozwoju i wdrażania zaawansowanych technologii przyczyniających się do zachowania i poprawy jakości środowiska naturalnego oraz dostosowania państw do zmian klimatu;

6) zapobieganie transgranicznym szkodom dla środowiska Federacji Rosyjskiej, przede wszystkim wprowadzaniu na jej terytorium zanieczyszczeń (w tym radioaktywnych), kwarantannych, szczególnie groźnych i niebezpiecznych szkodników roślin, patogenów chorób roślin, chwastów i mikroorganizmów.

42. W celu przyczynienia się do ochrony zdrowia i dobrobytu społecznego narodów Rosji i innych państw Federacja Rosyjska zamierza poświećic priorytetową uwagę:

1) zwiększeniu efektywności współpracy międzynarodowej w dziedzinie zdrowia i przeciwdziałaniu jej upolitycznieniu, w tym w ramach organizacji międzynarodowych;

2) konsolidacji międzynarodowych wysiłków na rzecz zapobiegania rozprzestrzenianiu się niebezpiecznych chorób zakaźnych, terminowego i skutecznego reagowania na sanitarne i epidemiologiczne sytuacje kryzysowe, zwalczania przewlekłych chorób niezakaźnych oraz przezwyciężania społecznych i ekonomicznych skutków pandemii i epidemii;

3) zwiększeniu efektywności międzynarodowych badań naukowych w dziedzinie zdrowia publicznego, przede wszystkim w celu opracowania i wdrożenia nowych narzędzi zapobiegania, diagnostyki i leczenia chorób.

Międzynarodowa współpraca humanitarna

43. W celu wzmocnienia roli Rosji w globalnej przestrzeni humanitarnej, kształtowania jej pozytywnego postrzegania za granicą, wzmocnienia pozycji języka rosyjskiego w świecie, przeciwdziałania kampanii rusofobii prowadzonej przez nieprzyjazne państwa obce i ich związki oraz zwiększenia wzajemnego zrozumienia i budowania zaufania między państwami, Federacja Rosyjska zamierza poświęcić priorytetową uwagę następującym działaniom:

1) promowaniu i ochronie przed dyskryminacją za granicą krajowych osiągnięć w dziedzinie kultury, nauki, edukacji i sztuki, a także umacnianiu wizerunku Rosji jako państwa atrakcyjnego dla życia, pracy, nauki i turystyki;

2) wspieraniu rozpowszechniania języka rosyjskiego i umacnianiu jego pozycji jako języka komunikacji międzynarodowej, jednego z oficjalnych języków ONZ i szeregu innych organizacji międzynarodowych, ułatwianiu nauki i używania języka rosyjskiego za granicą (przede wszystkim w krajach członkowskich WNP), zachowaniu i zwiększeniu roli języka rosyjskiego w komunikacji międzyetnicznej i międzypaństwowej, w tym w organizacjach międzynarodowych, ochronie języka rosyjskiego przed dyskryminacją za granicą;

3) rozwojowi mechanizmów dyplomacji publicznej z udziałem przedstawicieli i instytucji społeczeństwa obywatelskiego o konstruktywnym nastawieniu do Rosji, a także politologów, przedstawicieli środowiska eksperckiego i akademickiego, młodzieży, wolontariuszy, poszukiwaczy i innych ruchów społecznych;

4) wspomaganiu rozwojowi stosunków międzynarodowych organizacji religijnych należących do tradycyjnych wyznań w Rosji, ochronie Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej przed dyskryminacją za granicą, także w interesie zapewnienia jedności prawosławia;

5) wspomaganiu tworzenia wspólnej przestrzeni humanitarnej Federacji Rosyjskiej i państw członkowskich WNP, zachowaniu wielowiekowych więzi cywilizacyjnych i duchowych narodów Rosji z narodami tych państw;

6) zapewnieniu rosyjskim sportowcom i organizacjom sportowym gwarantowanego swobodnego dostępu do międzynarodowej działalności sportowej, wspieraniu jej odpolitycznienia, usprawnieniu działalności międzynarodowych międzyrządowych i społecznych organizacji sportowych, a także opracowaniu nowych form międzynarodowej współpracy sportowej z państwami prowadzącymi konstruktywną politykę wobec Rosji.

44. W celu przeciwdziałania fałszowaniu historii, podżeganiu do nienawiści wobec Rosji, rozpowszechnianiu ideologii neonazizmu, wyjątkowości rasowej i narodowej oraz agresywnego nacjonalizmu, a także wzmacniania moralnych, prawnych i instytucjonalnych podstaw współczesnych stosunków międzynarodowych, opartych przede wszystkim na powszechnie uznawanym wyniku II wojny światowej, Federacja Rosyjska zamierza poświęcać priorytetową uwagę:

1) rozpowszechnianiu za granicą prawdziwych informacji o roli i miejscu Rosji w historii świata i kształtowaniu sprawiedliwego porządku światowego, w tym o decydującym wkładzie Związku Radzieckiego w pokonanie nazistowskich Niemiec i utworzenie Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz o jego szerokiej pomocy w dekolonizacji i tworzeniu państwowości wśród narodów Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej;

2) podejmowaniu niezbędnych działań zarówno na wyspecjalizowanych forach międzynarodowych, jak i w stosunkach dwustronnych z partnerami zagranicznymi w celu przeciwdziałania zniekształcaniu istotnych wydarzeń w historii świata, które mają wpływ na interesy Rosji, w tym przemilczaniu zbrodni, rehabilitacji i gloryfikacji niemieckich nazistów, japońskich militarystów i ich kolaborantów;

3) podejmowaniu działań dot. reagowania wobec obcych państw i ich związków, obcych urzędników, organizacji i obywateli zaangażowanych w nieprzyjazne działania wobec rosyjskich miejsc o znaczeniu historycznym i pamiątkowym znajdujących się za granicą;

4) wspieraniu konstruktywnej współpracy międzynarodowej na rzecz zachowania dziedzictwa historycznego i kulturowego.

Ochrona obywateli i organizacji rosyjskich przed zagranicznymi bezprawnymi ingerencjami, wspieranie rodaków mieszkających za granicą, współpraca międzynarodowa w dziedzinie praw człowieka

45. W celu ochrony praw, wolności i legitymnych interesów obywateli rosyjskich (w tym niepełnoletnich), ochrony rosyjskich organizacji przed zagranicznymi bezprawnymi ingerencjami oraz przeciwdziałania kampanii rusofobii rozpętanej przez nieprzyjazne państwa, Federacja Rosyjska zamierza poświęcać priorytetową uwagę:

1) monitorowaniu nieprzyjaznych działań wobec obywateli i organizacji rosyjskich, takich jak stosowanie środków ograniczających (sankcji) o charakterze politycznym lub gospodarczym, nieuzasadnione oskarżenia prawne, popełnianie przestępstw, dyskryminacja, podżeganie do nienawiści;

2) podjęciu środków wykonawczych i specjalnych środków ekonomicznych wobec obcych państw i ich związków, zagranicznych urzędników, organizacji i obywateli zaangażowanych w popełnianie nieprzyjaznych aktów wobec obywateli i organizacji rosyjskich oraz naruszanie podstawowych praw i wolności rodaków przebywających za granicą;

3) zwiększeniu skuteczności globalnych, regionalnych i dwustronnych mechanizmów międzynarodowej ochrony praw, wolności i uzasadnionych interesów obywateli rosyjskich oraz ochrony rosyjskich organizacji, a w razie potrzeby stworzeniu nowych mechanizmów w tej dziedzinie.

46. W celu rozwijania stosunków z rodakami mieszkającymi za granicą i zapewnienia im wszechstronnego wsparcia (biorąc pod uwagę ich znaczący wkład w zachowanie i rozpowszechnianie języka rosyjskiego i kultury rosyjskiej) z powodu ich systematycznej dyskryminacji w szeregu państw, Federacja Rosyjska, będąca rdzeniem wspólnoty cywilizacyjnej świata rosyjskiego, zamierza poświęcać priorytetową uwagę:

1) ułatwieniu konsolidacji rodaków mieszkających za granicą, którzy mają konstruktywny stosunek do Rosji, oraz wspieraniu ich w ochronie ich praw i uzasadnionych interesów w państwach pobytu, przede wszystkim w państwach nieprzyjaznych, w zachowaniu ich wspólnej rosyjskiej tożsamości kulturowej i językowej oraz rosyjskich wartości duchowych i moralnych, a także ich związków z historyczną ojczyzną;

2) zachęcaniu do dobrowolnego przesiedlania do Federacji Rosyjskiej rodaków o konstruktywnym stosunku do Rosji, zwłaszcza tych, którzy są dyskryminowani w państwach zamieszkania.

47. Federacja Rosyjska uznaje i gwarantuje prawa i wolności człowieka i obywatela na podstawie powszechnie uznanych zasad i norm prawa międzynarodowego i uważa, że rezygnacja z hipokryzji i wypełnianie w dobrej wierze przez państwa ich zobowiązań w tej dziedzinie jest jednym z warunków postępowego i harmonijnego rozwoju ludzkości. W celu wspierania poszanowania i przestrzegania praw i wolności człowieka w świecie Federacja Rosyjska zamierza poświęcać priorytetową uwagę:

1) zagwarantowaniu, że interesy Rosji, jej narodowe, społeczno-kulturowe, duchowe i moralne oraz historyczne cechy będą brane pod uwagę przy ulepszaniu międzynarodowych regulacji prawnych i mechanizmów międzynarodowych w dziedzinie praw człowieka;

2) monitorowaniu i nagłaśnianiu rzeczywistej sytuacji w zakresie przestrzegania praw i wolności człowieka na świecie, przede wszystkim w państwach, które roszczą sobie prawo do wyłączności w zakresie przestrzegania praw człowieka i określania norm międzynarodowych w tej dziedzinie;

3) wyeliminowaniu polityki podwójnych standardów w międzynarodowej współpracy w dziedzinie praw człowieka, uczynieniu jej odpolitycznioną, sprawiedliwą i opartą na wzajemnym poszanowaniu;

4) zniechęceniu do wykorzystywania kwestii praw człowieka jako narzędzia nacisku zewnętrznego, ingerencji w wewnętrzne sprawy państw i destrukcyjnego wpływu na działalność organizacji międzynarodowych;

5) podejmowaniu działań wobec obcych państw i ich związków, obcych urzędników, organizacji i obywateli zaangażowanych w naruszanie podstawowych praw i wolności człowieka.

Wsparcie informacyjne działalności Federacji Rosyjskiej w zakresie polityki zagranicznej

48. W celu kształtowania obiektywnego postrzegania Rosji za granicą, wzmocnienia jej pozycji w globalnej przestrzeni informacyjnej, przeciwdziałania skoordynowanej antyrosyjskiej kampanii propagandowej, prowadzonej systematycznie przez nieprzyjazne państwa i obejmującej dezinformację, oszczerstwa i podżeganie do nienawiści, a także w celu zapewnienia swobodnego dostępu ludności obcych państw do rzetelnej informacji, Federacja Rosyjska będzie zwracać priorytetową uwagę na:

1) przekazywanie możliwie najszerszej publiczności zagranicznej prawdziwych informacji o polityce zagranicznej i wewnętrznej Federacji Rosyjskiej, jej historii i osiągnięciach w różnych dziedzinach życia oraz innych wiarygodnych informacji o Rosji;

2) ułatwianie rozpowszechniania za granicą informacji, które przyczyniają się do wzmocnienia międzynarodowego pokoju i wzajemnego zrozumienia, rozwoju i nawiązania przyjaznych stosunków między państwami, wzmocnienia tradycyjnych wartości duchowych i moralnych jako czynnika jednoczącego całą ludzkość oraz zwiększenia roli Rosji w globalnej przestrzeni humanitarnej;

3) zapewnienie ochrony przed dyskryminacją za granicą oraz pomocy we wzmacnianiu pozycji rosyjskich środków masowego przekazu i komunikacji masowej w globalnej przestrzeni informacyjnej, w tym krajowych cyfrowych platform informacyjnych, a także mediów rodaków mieszkających za granicą, którzy mają konstruktywny stosunek do Rosji;

4) udoskonalenie narzędzi i metod wsparcia informacyjnego dla działań w zakresie polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej, w tym efektywniejsze wykorzystanie nowoczesnych technologii informacyjnych i komunikacyjnych, z mediami społecznościowymi włącznie;

5) doskonalenie międzynarodowych mechanizmów i norm regulujących i chroniących działalność środków masowego przekazu i komunikacji masowej, zapewniających swobodny dostęp do nich oraz tworzenie i rozpowszechnianie informacji;

6) tworzenie korzystnych warunków dla działalności zagranicznych mediów w Rosji na podstawie zasady wzajemności;

7) dalsze kształtowanie wspólnej przestrzeni informacyjnej między Federacją Rosyjską a państwami członkowskimi WNP, budowanie współpracy w sferze informacyjnej z państwami prowadzącymi konstruktywną politykę wobec Rosji.

V. Regionalne obszary polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej

Bliska zagranica

49. Najważniejsze dla bezpieczeństwa, stabilności, integralności terytorialnej i rozwoju społeczno-gospodarczego Rosji, wzmocnienia jej pozycji jako jednego z wpływowych suwerennych ośrodków światowego rozwoju i cywilizacji jest zapewnienie trwałych, długoterminowych stosunków dobrosąsiedzkich i zjednoczenie potencjałów w różnych dziedzinach z państwami członkowskimi WNP i innymi krajami sąsiednimi, które są związane z Rosją wielowiekowymi tradycjami wspólnej państwowości, głęboką współzależnością w różnych dziedzinach i wspólnym językiem, bliskimi kulturami. W celu dalszego przekształcania bliskiej zagranicy w strefę pokoju, dobrosąsiedztwa, zrównoważonego rozwoju i dobrobytu, Federacja Rosyjska zamierza zwracać priorytetową uwagę na:

1) zapobieganie i rozwiązywanie konfliktów zbrojnych, poprawę stosunków międzypaństwowych i zapewnienie stabilności w bliskiej zagranicy, w tym powstrzymanie wzniecania "kolorowych rewolucji" i innych prób ingerencji w wewnętrzne sprawy sojuszników i partnerów Rosji;

2) zapewnienie gwarantowanej ochrony Rosji oraz jej sojuszników i partnerów w przypadku jakiegokolwiek rozwoju sytuacji militarnej i politycznej na świecie, wzmocnienie systemu bezpieczeństwa regionalnego w oparciu o zasadę niepodzielności bezpieczeństwa i kluczowej roli Rosji w utrzymaniu i wzmocnieniu bezpieczeństwa regionalnego, wzajemne uzupełnianie się Państwa Związkowego, OUBZ i innych formatów współpracy między Rosją a jej sojusznikami i partnerami w dziedzinie obrony i bezpieczeństwa;

3) przeciwdziałanie rozmieszczeniu lub wzmocnieniu infrastruktury wojskowej nieprzyjaznych państw i innym zagrożeniom dla bezpieczeństwa Rosji w bliskiej zagranicy;

4) pogłębienie procesów integracyjnych odpowiadającycych interesom Rosji, strategiczne współdziałanie z Republiką Białorusią, wzmocnienie systemu wzajemnej kompleksowej współpracy wielostronnej w oparciu o połączenie potencjału WNP i EaWG oraz rozwój dodatkowych formatów wielostronnych, w tym mechanizmu współdziałania Rosji z państwami Azji Środkowej;

5) kształtowanie w dłuższej perspektywie zintegrowanej przestrzeni gospodarczej i politycznej w Eurazji;

6) zapobieganie i powstrzymanie nieprzyjaznych działań obcych państw i ich sojuszy, które prowokują procesy dezintegracyjne w bliskiej zagranicy i stwarzają przeszkody dla realizacji suwerennego prawa sojuszników i partnerów Rosji do pogłębiania wszechstronnej współpracy z Rosją;

7) wykorzystanie potencjału gospodarczego dobrosąsiedztwa, w szczególności z państwami członkowskimi EaWG oraz państwami zainteresowanymi rozwojem stosunków gospodarczych z Rosją, w celu stworzenia szerszego konturu integracyjnego w Eurazji;

8) udzielenie wszechstronnego wsparcia Republice Abchazji i Republice Osetii Południowej oraz pomoc w realizacji dobrowolnego, opartego na prawie międzynarodowym, wyboru narodów tych państw na rzecz głębszej integracji z Rosją;

9) wzmocnienie współpracy w rejonie Morza Kaspijskiego, w oparciu o wyłączną kompetencję pięciu państw nadbrzeżnych Morza Kaspijskiego do decydowania o wszystkich sprawach dotyczących tego regionu.

Arktyka

50. Rosja dąży do zachowania pokoju i stabilności, poprawy równowagi ekologicznej, zmniejszenia zagrożeń dla bezpieczeństwa narodowego w Arktyce, zapewnienia korzystnych warunków międzynarodowych dla rozwoju społeczno-gospodarczego strefy arktycznej Federacji Rosyjskiej (w tym ochrony rdzennego terenu zamieszkania i tradycyjnego sposobu życia rdzennych mniejszości zamieszkujących tę strefę) oraz rozwoju Północnej Drogi Morskiej jako konkurencyjnej krajowej arterii transportowej z możliwością jej międzynarodowego wykorzystania. W tym celu Federacja Rosyjska zamierza poświęcać priorytetową uwagę:

1) pokojowemu rozwiązywaniu międzynarodowych kwestii dotyczących Arktyki w oparciu o szczególną odpowiedzialność państw arktycznych za zrównoważony rozwój regionu oraz wystarczalność Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza z dnia 10 grudnia 1982 roku do regulowania stosunków międzypaństwowych na Oceanie Arktycznym (w tym ochrony środowiska morskiego i wyznaczania granic przestrzeni morskich);

2) neutralizacji polityki państw nieprzyjaznych, zmierzającej do militaryzacji regionu i ograniczenia możliwości realizacji przez Rosję jej suwerennych praw w strefie arktycznej Federacji Rosyjskiej;

3) zapewnieniu niezmienności historycznie ukształtowanego międzynarodowego reżimu prawnego dla wewnętrznych wód morskich Federacji Rosyjskiej;

4) nawiązaniu wzajemnie korzystnej współpracy z państwami niearktycznymi prowadzącymi konstruktywną politykę wobec Rosji i zainteresowanymi prowadzeniem międzynarodowej działalności w Arktyce, w tym infrastrukturalnym rozwojem Północnej Drogi Morskiej.

Kontynent euroazjatycki.

Chińska Republika Ludowa, Republika Indii

51. Wszechobejmujące pogłębienie stosunków i koordynacja działań z zaprzyjaźnionymi suwerennymi światowymi ośrodkami siły i rozwoju, znajdującymi się na kontynencie euroazjatyckim i zaangażowanymi w podejście, które jest zasadniczo zgodne z rosyjskim podejściem do przyszłego porządku światowego i kluczowych kwestii polityki światowej, jest szczególnie ważne dla osiągnięcia  strategicznych celów i realizacji głównych założeń polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej.

52. Rosja dąży do dalszego umacniania stosunków wszechstronnego partnerstwa i strategicznego współdziałania z Chińską Republiką Ludową i w pierwszej kolejności zwraca uwagę na rozwój wzajemnie korzystnej współpracy we wszystkich dziedzinach, wzajemną pomoc i wzmocnienie koordynacji na arenie międzynarodowej w interesie bezpieczeństwa, stabilności, zrównoważonego rozwoju na poziomie globalnym i regionalnym w Eurazji i innych częściach świata.

53. Rosja będzie nadal budować uprzywilejowane partnerstwo strategiczne z Republiką Indii w celu podwyższenia poziomu i poszerzenia współdziałania we wszystkich dziedzinach dla obopólnej korzyści oraz zwracać szczególną uwagę na rozbudowę dwustronnych więzi handlowych, inwestycyjnych i technologicznych, zapewniając ich odporność na destrukcyjne działania nieprzyjaznych państw i ich sojuszy.

54. Rosja dąży do przekształcenia Eurazji we wspólną, obejmującą cały kontynent przestrzeń pokoju, stabilności, wzajemnego zaufania, rozwoju i dobrobytu. Osiągnięcie tego celu zakłada:

1) wzmocnienie wszelkimi sposobami potencjału i roli SOW w zapewnieniu bezpieczeństwa w Eurazji oraz promowanie jej zrównoważonego rozwoju poprzez usprawnienie działalności Organizacji z uwzględnieniem obecnych realiów geopolitycznych;

2) stworzenie szerokiego konturu integracyjnego — Wielkiego Partnerstwa Euroazjatyckiego — poprzez połączenie potencjału wszystkich państw, organizacji regionalnych i sojuszy w Eurazji na bazie EaWG, SOW i Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN), dostosowanie się planów rozwojowych EaWG i chińskiej inicjatywy "Jeden pas, jedna droga" przy zachowaniu możliwości udziału w tym partnerstwie wszystkich zainteresowanych państw i wielostronnych stowarzyszeń kontynentu euroazjatyckiego, a w rezultacie stworzenie sieci organizacji partnerskich w Eurazji;

3) wzmocnienie wzajemnych powiązań gospodarczych i transportowych Eurazji, m.in. poprzez modernizację i zwiększenie przepustowości linii kolejowych Bajkalsko-Amurskiej i Transsyberyjskiej, jak najszybsze uruchomienie międzynarodowego korytarza transportowego Północ-Południe, poprawę infrastruktury międzynarodowego korytarza transportowego Europa-Zachodnie Chiny, regionów Morza Kaspijskiego i Czarnego oraz Północnej Drogi Morskiej, stworzenie stref rozwoju i korytarzy gospodarczych w Eurazji, w tym korytarza gospodarczego Rosja-Mongolia-Chiny oraz wzmocnienia regionalnej współpracy w dziedzinie rozwoju cyfrowego i kształtowania partnerstwa energetycznego;

4) uregulowanie sytuacji w Afganistanie, sprzyjanie się jego kształtowaniu jako suwerennego, pokojowego, neutralnego państwa, o zrównoważonej gospodarce i systemie politycznym, odpowiadającym interesom wszystkich mieszkających w kraju grup etnicznych, co otworzy perspektywy integracji Afganistanu do euroazjatyckiej przestrzeni współpracy.

Region Azji i Pacyfiku

55. Biorąc pod uwagę dynamicznie rosnący wieloaspektowy potencjał regionu Azji i Pacyfiku, Federacja Rosyjska zamierza zwracać priorytetową uwagę na:

1) wzmocnienie współpracy w sferze gospodarczej, bezpieczeństwa, humanitarnej i innych z państwami regionu i ASEAN;

2) promowanie w regionie wszechobejmującej, otwartej, niepodzielnej, przejrzystej, wielostronnej, opartej na zasadach równych praw architektury bezpieczeństwa oraz wzajemnie korzystnej współpracy na kolektywnych pozablokowych zasadach, a także wykorzystaniu potencjału regionu w celu utworzenia Wielkiego Partnerstwa Euroazjatyckiego;

3) zachęcaniu do konstruktywnego, odpolitycznionego dialogu i współpracy międzypaństwowej w różnych dziedzinach, w tym poprzez forum "Współpraca Gospodarcza Azji i Pacyfiku";

4) przeciwdziałaniu próbom zachwiania regionalnym systemem wielostronnych sojuszy w dziedzinie bezpieczeństwa i rozwoju, opartego na zasadach konsensusu i równości uczestników, bazującym na ASEAN;

5) nawiązaniu szerokiej współpracy międzynarodowej w celu przeciwdziałania  polityce, skierowanej na wyznaczenie linii podziału w regionie.

Świat islamu

56. Państwa przyjaznej cywilizacji islamskiej, która w realiach świata wielobiegunowego ma wielkie perspektywy wyłonienia się jako niezależne centrum rozwoju światowego, są coraz bardziej pożądanymi i wiarygodnymi partnerami Rosji w zapewnieniu bezpieczeństwa i stabilności oraz w rozwiązywaniu problemów gospodarczych na poziomie globalnym i regionalnym. Rosja dąży do wzmocnienia wszechstronnej, wzajemnie korzystnej współpracy z państwami członkowskimi Organizacji Współpracy Islamskiej, szanując ich społeczno-polityczne sposoby życia oraz tradycyjne wartości duchowe i moralne. W tym celu Federacja Rosyjska zamierza zwracać priorytetową uwagę na:

1) rozwijanie wszechstronnego i opartego na zaufaniu współdziałania z Islamską Republiką Iranu, wszechstronnemu wsparciu Syryjskiej Republiki Arabskiej oraz pogłębianiu wielopłaszczyznowego, wzajemnie korzystnego partnerstwa z Republiką Turcji, Królestwem Arabii Saudyjskiej, Arabską Republiką Egiptu i innymi państwami członkowskimi Organizacji Współpracy Islamskiej, z uwzględnieniem stopnia ich suwerenności i konstruktywności ich polityki wobec Federacji Rosyjskiej;

2) stworzenie na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej trwałej, wszechobejmującej regionalnej architektury bezpieczeństwa i współpracy, opartej na połączeniu potencjału wszystkich państw i międzyrządowych stowarzyszeń regionalnych, w tym Ligi Państw Arabskich i Rady Współpracy Zatoki Perskiej. Rosja zamierza aktywnie współpracować ze wszystkimi zainteresowanymi państwami i stowarzyszeniami międzypaństwowymi w celu realizacji rosyjskiej koncepcji bezpieczeństwa zbiorowego w Zatoce Perskiej, postrzegając realizację tej inicjatywy jako ważny krok w kierunku trwałej i kompleksowej normalizacji sytuacji w regionie Bliskiego Wschodu;

3) promowanie dialogu i porozumienia międzyreligijnego i międzykulturowego oraz konsolidacji wysiłków na rzecz ochrony tradycyjnych wartości duchowych i moralnych oraz zwalczanie islamofobii, w tym poprzez Organizację Współpracy Islamskiej;

4) zmniejszenie różnic i normalizację stosunków między państwami członkowskimi Organizacji Współpracy Islamskiej oraz między tymi państwami a ich sąsiadami (przede wszystkim Islamską Republiką Iranu i krajami arabskimi, Syryjską Republiką Arabską i jej sąsiadami, krajami arabskimi i Państwem Izrael), w tym poprzez wysiłki zmierzające do wszechobejmującego i długotrwałego rozwiązania kwestii palestyńskiej;

5) ułatwianie rozwiązywania i przezwyciężania skutków konfliktów zbrojnych na Bliskim Wschodzie, w Afryce Północnej, Azji Południowej i Azji Południowo-Wschodniej oraz innych regionach, w których znajdują się państwa członkowskie Organizacji Współpracy Islamskiej;

6) wykorzystanie potencjału gospodarczego państw członkowskich Organizacji Współpracy Islamskiej do utworzenia Wielkiego Partnerstwa Euroazjatyckiego.

Afryka

57. Rosja solidaryzuje się z państwami afrykańskimi w ich dążeniu do bardziej sprawiedliwego świata wielobiegunowego oraz do likwidacji nierówności społeczno-gospodarczych, które pogłębia wyrafinowana polityka neokolonialna niektórych państw rozwiniętych wobec Afryki. Federacja Rosyjska zamierza przyczynić się do dalszego ugruntowania pozycji Afryki jako samoistnego wpływowego światowego ośrodka rozwoju, zwracając priorytetową uwagę na:

1) wspieranie suwerenności i niezależności zainteresowanych państw w Afryce, między innymi poprzez pomoc w dziedzinie bezpieczeństwa, w tym bezpieczeństwa żywnościowego i energetycznego, współpracy wojskowej i wojskowo-technicznej;

2) pomoc w rozwiązywaniu i zarządzaniu konfliktami zbrojnymi w Afryce, w szczególności międzyetnicznymi i etnicznymi, opowiadając się za dominującą rolą państw afrykańskich w tych wysiłkach, w oparciu o sformułowaną przez nie zasadę "Afrykańskie problemy, afrykańskie rozwiązania";

3) wzmocnienie i pogłębienie rosyjsko-afrykańskiego współdziałania w różnych dziedzinach na płaszczyźnie dwustronnej i wielostronnej, w szczególności w ramach Unii Afrykańskiej i Forum Partnerstwa Rosja-Afryka;

4) zwiększenie wymiany handlowej i inwestycji z państwami afrykańskimi i afrykańskimi strukturami integracyjnymi (przede wszystkim z Afrykańską Kontynentalną Strefą Wolnego Handlu, Afrykańskim Bankiem Rozwoju i innymi wiodącymi organizacjami subregionalnymi), w tym poprzez EaWG;

5) promowanie i rozwijanie więzi humanitarnych, w tym współpracę naukową, szkolenie personelu krajowego, wzmacnianie systemów opieki zdrowotnej, udzielanie innej pomocy, promowanie dialogu międzykulturowego, ochronę tradycyjnych wartości duchowych i moralnych oraz prawa do wolności wyznania.

Ameryka Łacińska i Karaiby

58. W związku z postępującym umacnianiem suwerenności i wielostronnego potencjału państw Ameryki Łacińskiej i Karaibów, Federacja Rosyjska zamierza rozwijać stosunki z nimi w sposób pragmatyczny, odideologizowany i wzajemnie korzystny, poświęcając priorytetową uwagę:

1) wspieraniu zainteresowanych państw Ameryki Łacińskiej znajdujących się pod presją USA i ich sojuszników w zapewnieniu suwerenności i niepodległości, w tym poprzez nawiązanie i rozszerzenie współpracy w dziedzinach bezpieczeństwa, wojskowości i współpracy wojskowo-technicznej;

2) wzmocnieniu przyjaźni, wzajemnego zrozumienia i pogłębieniu wielopłaszczyznowego, wzajemnie korzystnego partnerstwa z Federacyjną Republiką Brazylii, Republiką Kuby, Republiką Nikaragui, Boliwariańską Republiką Wenezueli, rozwoju stosunków z innymi państwami Ameryki Łacińskiej, z uwzględnieniem stopnia ich niezależności i konstruktywności ich polityki wobec Federacji Rosyjskiej;

3) zwiększeniu wzajemnego handlu i inwestycji z państwami Ameryki Łacińskiej i Karaibów, w tym poprzez współpracę ze Wspólnotą Państw Ameryki Łacińskiej i Karaibów, Wspólnym Rynkiem Południa, Systemem Integracji Ameryki Środkowoamerykańskiej, Boliwariańskim Sojuszem dla Narodów Ameryki, Sojuszem Pacyfiku i Wspólnotą Karaibską;

4) poszerzeniu stosunków kulturalnych, naukowych, edukacyjnych, sportowych, turystycznych i innych humanitarnych więzi z państwami regionu.

Region europejski

59. Większość państw europejskich prowadzi wobec Rosji agresywną politykę, której celem jest zagrożenie bezpieczeństwu i suwerenności Federacji Rosyjskiej, uzyskanie jednostronnych korzyści gospodarczych, podważenie wewnętrznej stabilności politycznej oraz erozja tradycyjnych wartości duchowych i moralnych Rosji, a także tworzenie przeszkód dla współpracy Rosji z sojusznikami i partnerami. W związku z tym Federacja Rosyjska zamierza konsekwentnie bronić swoich interesów narodowych, zwracając priorytetową uwagę na:

1) zmniejszenie i neutralizację zagrożeń dla bezpieczeństwa, integralności terytorialnej, suwerenności, tradycyjnych wartości duchowych i moralnych oraz rozwoju społeczno-gospodarczego Rosji, jej sojuszników i partnerów ze strony nieprzyjaznych państw europejskich, Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, Unii Europejskiej i Rady Europy;

2) tworzenie warunków do zaprzestania nieprzyjaznych działań państw europejskich i ich sojuszy, do całkowitego porzucenia przez te państwa i ich sojusze kursu antyrosyjskiego (w tym ingerencji w wewnętrzne sprawy Rosji) oraz do ich przejścia na długoterminową politykę dobrosąsiedztwa i wzajemnie korzystnej współpracy z Rosją;

3) kształtowanie nowego modelu współistnienia z państwami europejskimi w celu zapewnienia bezpiecznego, suwerennego i postępowego rozwoju Rosji, jej sojuszników i partnerów oraz trwałego pokoju w europejskiej części Eurazji, w tym z uwzględnieniem potencjału formatów wielostronnych, z Organizacją Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie włącznie.

60. Obiektywnymi warunkami wstępnymi dla tworzenia nowego modelu współistnienia z państwami europejskimi są bliskość geograficzna i historycznie powstałe głębokie więzi kulturowe, humanitarne i gospodarcze narodów i państw europejskiej części Eurazji. Głównym czynnikiem utrudniającym normalizację stosunków między Rosją a państwami europejskimi jest strategiczny kurs USA i ich niektórych sojuszników, zmierzający do wyznaczenia i pogłębienia linii podziału w regionie europejskim, mający na celu osłabienie i podważenie konkurencyjności gospodarek rosyjskiej i europejskiej, ograniczenie suwerenności państw europejskich, zapewnienie globalnej dominacji USA.

61. Uświadomienie sobie  przez państwa europejskie, że nie ma alternatywy dla pokojowego współistnienia i wzajemnie korzystnej współpracy z Rosją, opartej na zasadzie równych praw, zwiększenie ich niezależności w polityce zagranicznej i przejście do polityki dobrosąsiedzkiej wobec Federacji Rosyjskiej miałoby pozytywny wpływ na bezpieczeństwo i dobrobyt regionu europejskiego, pomogłoby państwom europejskim zająć należne im miejsce w Wielkim Partnerstwie Euroazjatyckim i w wielobiegunowym świecie.

USA i inne państwa anglosaskie

62. Kurs Rosji wobec USA ma charakter zbożony, składa się z wielu elementów ze względu na rolę tego państwa jako jednego z wpływowych suwerennych ośrodków światowego rozwoju, a jednocześnie głównego inicjatora, organizatora i realizatora agresywnej antyrosyjskiej polityki zbiorowego Zachodu, źródła podstawowych zagrożeń dla bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej, pokoju międzynarodowego oraz zrównoważonego, sprawiedliwego i postępowego rozwoju ludzkości.

63. Federacja Rosyjska jest zainteresowana utrzymaniem parytetu strategicznego, pokojowym współistnieniem ze Stanami Zjednoczonymi oraz ustanowieniem równowagi interesów między Rosją i Stanami Zjednoczonymi z uwzględnieniem ich statusu największych mocarstw nuklearnych i szczególnej odpowiedzialności za stabilność strategiczną i stan bezpieczeństwa międzynarodowego w ogóle. Perspektywy kształtowania takiego modelu stosunków rosyjsko-amerykańskich zależą od tego, w jakim stopniu USA są gotowe zrezygnować z polityki siłowej dominacji i zrewidować swój antyrosyjski kurs na rzecz współdziałania z Rosją w oparciu o zasady suwerennej równości, wzajemnych korzyści i poszanowania wzajemnych interesów.

64. Federacja Rosyjska zamierza budować swoje relacje z innymi państwami anglosaskimi w zależności od stopnia ich gotowości do rezygnacji z nieprzyjaznej polityki wobec Rosji i poszanowania jej uzasadnionych interesów.

Antarktyda

65. Rosja jest zainteresowana zachowaniem Antarktydy jako zdemilitaryzowanej przestrzeni pokoju, stabilności i współpracy, opartej na równych prawach utrzymaniem jej stabilności ekologicznej i rozszerzeniem swojej obecności w tym regionie. W tych celach Federacja Rosyjska zamierza poświęcić priorytetową uwagę zachowaniu, skutecznej realizacji i stopniowemu rozwojowi Systemu Układu Antarktycznego z 1 grudnia 1959 r.

VI. Kształtowanie i realizacja polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej

66. Prezydent Federacji Rosyjskiej, zgodnie z Konstytucją Federacji Rosyjskiej i ustawami federalnymi, określa podstawowe kierunki polityki zagranicznej państwa, kieruje nią i jako głowa państwa reprezentuje Federację Rosyjską w stosunkach międzynarodowych.

67. Rada Federacji Zgromadzenia Federalnego Federacji Rosyjskiej i Duma Państwowa Zgromadzenia Federalnego Federacji Rosyjskiej w ramach swoich kompetencji działają na rzecz legislacyjnego wsparcia realizacji polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej i wypełniania jej zobowiązań międzynarodowych, a także przyczyniają się do wykonania zadań dyplomacji parlamentarnej.

68. Rząd Federacji Rosyjskiej podejmuje działania w celu realizacji polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej i realizacji współpracy międzynarodowej.

69. Rada Państwa Federacji Rosyjskiej w ramach swoich kompetencji uczestniczy w opracowywaniu strategicznych założeń i celów polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej oraz udziela Prezydentowi Federacji Rosyjskiej pomocy w określaniu podstawowych kierunków polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej.

70. Rada Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej kształtuje podstawowe kierunki polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej, prognozuje, ujawnia, analizuje i ocenia zagrożenia dla bezpieczeństwa narodowego oraz opracowuje środki neutralizacji tych zagrożeń, przygotowuje propozycje dla Prezydenta Federacji Rosyjskiej w sprawie zastosowania specjalnych środków ekonomicznych dla zapewnienia bezpieczeństwa narodowego, rozpatruje kwestie współpracy międzynarodowej w dziedzinie bezpieczeństwa, koordynuje działalność federalnych organów władzy wykonawczej i władz wykonawczych podmiotów Federacji Rosyjskiej w celu realizacji podjętych przez Prezydenta Federacji Rosyjskiej decyzji w zakresie zabezpieczenia interesów narodowych oraz bezpieczeństwa narodowego, ochrony suwerenności Federacji Rosyjskiej, jej niepodległości i integralności państwowej oraz zapobiegania zagrożeniom zewnętrznym. 

71. Ministerstwo Spraw Zagranicznych Federacji Rosyjskiej opracowuje ogólną strategię polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej i przedstawia odpowiednie propozycje Prezydentowi Federacji Rosyjskiej, realizuje politykę zagraniczną, koordynuje działalność federalnych organów władzy wykonawczej w dziedzinie stosunków międzynarodowych i współpracy międzynarodowej, koordynuje stosunki międzynarodowe podmiotów Federacji Rosyjskiej.

72. Federalna Agencja ds. Wspólnoty Niepodległych Państw, Rodaków Mieszkającyh za Granicą i Międzynarodowej Współpracy Humanitarnej wspiera Ministerstwo Spraw Zagranicznych Federacji Rosyjskiej w prowadzeniu jednolitej polityki zagranicznej w zakresie koordynacji programów w dziedzinie międzynarodowej współpracy humanitarnej, a także w realizacji polityki państwa nakierowanej na wspieranie rozwoju międzynarodowego na poziomie bilateralnym.

73. Inne federalne organy władzy wykonawczej prowadzą działalność międzynarodową w ramach swoich kompetencji zgodnie z zasadą jedności polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej, przy czym Ministerstwo Spraw Zagranicznych Federacji Rosyjskiej pełni rolę koordynatora.

74. Podmioty Federacji Rosyjskiej w ramach swoich uprawnień realizują międzynarodowe i zagraniczne stosunki gospodarcze, mając na uwadze  duże znaczenie współpracy międzyregionalnej i transgranicznej dla rozwoju stosunków Federacji Rosyjskiej z państwami zagranicznymi.

75. Przy przygotowywaniu i realizacji decyzji w zakresie polityki zagranicznej federalne organy władzy wykonawczej współpracują z izbami Zgromadzenia Federalnego Federacji Rosyjskiej, rosyjskimi partiami politycznymi, Izbą Społeczna Federacji Rosyjskiej, organizacjami pozarządowymi, stowarzyszeniami kulturalnymi i humanitarnymi, Rosyjską Cerkwią Prawosławną i innymi organizacjami religijnymi tradycyjnych wyznań, przedstawicielami środowisk eksperckich i naukowych, środowiskami biznesowymi i mediami, ułatwiając im udział we współpracy międzynarodowej. Szerokie zaangażowanie konstruktywnie nastawionych sił społecznych w proces polityki zagranicznej przyczynia się do ogólnonarodowego konsensusu w sprawie polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej, ułatwia jej realizację i jest ważne dla skuteczniejszego rozwiązywania różnych kwestii na arenie międzynarodowej.

76. Na finansowanie działań w zakresie polityki zagranicznej w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego można dobrowolnie pozyskiwać środki pozabudżetowe.